GST:
આર્થિક નિષ્ણાત દ્વારા જણાવ્યું હતું કે કોઈપણ રોકાણકાર બજારમાં પૈસાનું રોકાણ કરે છે. જ્યારે તેને ખબર હોય છે કે તેના દ્વારા ઉત્પાદિત ઉત્પાદન બજારમાં વેચવામાં આવશે. પરંતુ કોરોનાથી તૂટેલી અર્થવ્યવસ્થાને કારણે બજારમાં માંગ નહોતી. શ્રીમંત વર્ગને લાગ્યું કે તેઓ જે બાંધશે તે વેચી શકાશે નહીં. તેથી તેઓએ તે બચતના નાણાંનું રોકાણ કર્યું ન હતું.
કેન્દ્ર સરકારે રોજિંદા જીવનની અત્યંત આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ પર 5 ટકા GST લાદીને કરોડો લોકોની નારાજગી લીધી છે. જ્યારે આ વસ્તુમાંથી માત્ર 15,000 કરોડ રૂપિયાની આવક થવાનો અંદાજ છે. જો સરકાર ઇચ્છતી હોત તો જુનો કોર્પોરેટ ટેક્સ પાછો લાવીને 1.60 લાખ કરોડથી વધુની કમાણી કરી શકી હોત.
આ 5 ટકા GST કરતાં લગભગ 10 ગણું વધુ ટેક્સ કલેક્શન થયું હોત અને તેનાથી ખૂબ જ નાના વર્ગને અસર થઈ હોત. જ્યારે લોટ, દાળ, ચોખા, પેન્સિલ, નકશા, બલ્બ જેવી વસ્તુઓ પર ટેક્સ લગાવીને તેણે આખા દેશની સૌથી ગરીબ વસ્તી પર ટેક્સ નાખ્યો છે. મોટો પ્રશ્ન એ છે કે સરકારે સરળ માર્ગે વધુ ટેક્સ વસૂલવાને બદલે કરોડો લોકોને ટેક્સનો આંચકો આપવાનું કેમ યોગ્ય માન્યું?
હાલમાં દેશની ટોચની કંપનીઓ પર કોર્પોરેટ ટેક્સ લગભગ 25.17 ટકા છે. તેમાં વિવિધ સેસ સરચાર્જનો પણ સમાવેશ થાય છે. કોરોના યુગ પહેલા આ કોર્પોરેટ ટેક્સ 34.94 ટકા હતો. એટલે કે કોર્પોરેટ ટેક્સમાં લગભગ 9.77 ટકાનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. જ્યારે નવી કંપનીઓ પર લાગતો કોર્પોરેટ ટેક્સ માત્ર 17.01 ટકાથી પણ ઓછો છે. અગાઉ આ ટેક્સ લગભગ 29.12 ટકા હતો. આર્થિક નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે જો સરકારે જૂનો કોર્પોરેટ ટેક્સ પાછો ખેંચ્યો હોત તો સરકારને 1.60 લાખ કરોડ રૂપિયાની વધારાની કમાણી થઈ શકી હોત.
કોર્પોરેટ ટેક્સ લગભગ આવકવેરા સમાન છે
વર્ષ 2021-22 માટે સંશોધિત પ્રત્યક્ષ કરનો અંદાજ 12.5 લાખ કરોડ રૂપિયા હતો, જ્યારે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે પ્રત્યક્ષ કરનો અંદાજ 14.20 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. તેમાંથી કોર્પોરેટ ટેક્સ રૂ. 7.20 લાખ કરોડ અને રૂ. 7.0 લાખ કરોડ વ્યક્તિગત આવકવેરા દ્વારા મળી શકે છે. એટલે કે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં કોર્પોરેટ ટેક્સ અને પર્સનલ ઈન્કમ ટેક્સ ટેક્સ લગભગ સમાન રહેવાનો અંદાજ છે.
શા માટે કોર્પોરેટ ટેક્સ મુક્તિ ?
કોરોના સમયગાળા દરમિયાન દેશની અર્થવ્યવસ્થાની કરોડરજ્જુ તૂટી ગઈ હતી. સરકાર મહત્તમ રોકાણ ઈચ્છે છે જેથી અર્થવ્યવસ્થા પાટા પર આવે અને લોકોને રોજગારી મળે. આ માટે સરકારે કોર્પોરેટ ટેક્સના દરમાં મોટો ઘટાડો કર્યો છે. સરકારે અનુમાન લગાવ્યું હતું કે જ્યારે અમીર લોકોના ખિસ્સામાં વધુ પૈસા હશે ત્યારે તેઓ બેંકોમાં રાખવાને બદલે વધારાના પૈસાનું રોકાણ કરશે અને તેનાથી અર્થવ્યવસ્થાને આગળ વધારવામાં મદદ મળશે.
પરંતુ, વ્યવહારમાં તે માત્ર વિપરીત છે. કોર્પોરેટ ટેક્સમાં ઘટાડાથી ધનિક વર્ગને ઘણો ફાયદો થયો અને તેઓએ ઘણો ટેક્સ બચાવ્યો. પરંતુ તેણે આ બચતમાંથી મળેલા પૈસાનું રોકાણ કર્યું ન હતું. તેનું મુખ્ય કારણ એ હતું કે બજારમાં માંગ નહોતી. આર્થિક નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે કોઈપણ રોકાણકાર બજારમાં પૈસાનું રોકાણ કરે છે જ્યારે તેને ખબર હોય છે કે તેના દ્વારા ઉત્પાદિત ઉત્પાદન બજારમાં વેચવામાં આવશે. પરંતુ કોરોનાથી તૂટેલી અર્થવ્યવસ્થાને કારણે બજારમાં માંગ નહોતી. શ્રીમંત વર્ગને લાગ્યું કે તેઓ જે બાંધશે તે વેચી શકાશે નહીં. તેથી તેણે તે બચતના નાણાંનું રોકાણ કર્યું ન હતું.
વાસ્તવમાં આ સરકારનો ખોટો નિર્ણય હતો. કારણ કે જ્યારે માર્કેટમાં ડિમાન્ડ હોય છે ત્યારે લોકો તે સેક્ટરમાં પૈસા રોકે છે. આ માટે ક્યારેય પૈસાની કમી નથી હોતી. કારણ કે આ સ્થિતિમાં તેમને બેંકમાંથી ઘરેલુ બજાર અથવા વિદેશી બજારમાં પૈસા મળે છે. જ્યારે બજારમાં માંગ ન હોય ત્યારે કોઈ ઉત્પાદન કરવા માંગતું નથી કારણ કે તે જાણે છે કે તેના પૈસા અટકી જશે. આ અનુભવમાંથી બોધપાઠ લઈને સરકાર કોર્પોરેટ ટેક્સમાં આપવામાં આવેલી છૂટ પાછી ખેંચીને લગભગ 1.60 લાખ કરોડ રૂપિયા કમાઈ શકી હોત. આનાથી તેણીને ગરીબ વર્ગ પરના ટેક્સના મારથી બચાવી શકાશે.
શા માટે ટેક્સ લગાવામાં આવ્યો ?
વાસ્તવમાં, દેશમાં પ્રત્યક્ષ કર ચૂકવનાર વર્ગ હજુ પણ ખૂબ મર્યાદિત છે. અરુણ જેટલીએ એકવાર કહ્યું હતું કે આ દેશમાં પાંચ ટકા લોકો 95 ટકા ટેક્સ ચૂકવે છે, જ્યારે 95 ટકા લોકો પરોક્ષ કર દ્વારા માત્ર પાંચ ટકા ચૂકવે છે. સરકાર પરોક્ષ કરવેરા દ્વારા આ બીજા મોટા વર્ગને કરવેરા હેઠળ લાવવા માંગે છે. આજે આ કરનો દર ઘણો નીચો છે, પરંતુ તેનાથી ટેક્સના બેઝ ક્લાસમાં વધારો થવાની ધારણા છે કારણ કે તે દેશના દરેક ગ્રાહકને આવરી લેશે.
સરકારે કરમુક્ત આવક મર્યાદા રૂ. 2.50 લાખથી વધારીને રૂ. 5 લાખ કરી છે. તેના કારણે કરદાતાઓની સંખ્યામાં પણ મોટો ઘટાડો થયો હતો. આનાથી ડાયરેક્ટ ટેક્સની રકમમાં પણ ઘટાડો થયો છે, જ્યારે હવે આ પાંચ ટકા ટેક્સ દ્વારા તમામ કરદાતાઓ પાસેથી સમાન ટેક્સ અન્ય રીતે વસૂલવાની યોજના છે.
અર્થતંત્રના બે મુખ્ય તબક્કાઓ છે જે કર લાદવામાં આવે છે. પ્રથમ ઉત્પાદન લાઇન અને બીજી ઉપભોક્તા રેખા. પ્રોડક્શન લાઇન પર ટેક્સ લગાવવાનો અર્થ એ છે કે જે કંપનીઓ તેનું ઉત્પાદન કરવાનું કામ કરે છે તેના પર ટેક્સ નાખવો, પરંતુ તેના પર ટેક્સ લગાવવાથી કંપનીઓ પર બોજ પડે છે અને ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે. આર્થિક નિષ્ણાતો માને છે કે આના કરતાં ઉપભોક્તા લાઇન પર ટેક્સ લાદવો વધુ સારું છે, જેમાં અંતિમ ગ્રાહકને ટેક્સનો માર સહન કરવો પડે છે.
