માનવના મગજ-શરીરના આકારમાં થતા ફેરફારો માટે આબોહવા જવાબદાર- સંશોધન

Scientific Facts:

દરેક જીવ સમય સાથે બદલાય છે અને મનુષ્ય પણ આમાં અપવાદ નથી. તેના ઉદભવ દરમિયાન મનુષ્યમાં ઘણા ફેરફારો થયા છે. આધુનિક માનવીઓ, જેને હોમો સેપિયન્સ કહેવાય છે, તે પણ પરિવર્તનોમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે.

એ અલગ વાત છે કે તાજેતરના ફેરફારો પર બહુ ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી. પરંતુ તેમ છતાં આપણા વિજ્ઞાનીઓ આપણામાં કેવા પરિવર્તનો આવી રહ્યા છે અને કયા કારણોસર આવી રહ્યા છે તેના પર ચાંપતી નજર રાખે છે.

આ ફેરફારોમાં મુખ્ય છે આપણા શરીરનો આકાર, કદ અને મગજ. નવા અભ્યાસ અનુસાર સંશોધકોનું કહેવું છે કે આનું કારણ આપણી આબોહવા છે.

 

માનવ વિકાસ પાછળના પરિબળો

કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટી અને જર્મનીની ટ્યુબિંગેન યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ હોમો જીનસના 300 અવશેષોનો અભ્યાસ કર્યો અને માનવ ઉત્ક્રાંતિમાં તેની ભૂમિકાને ઓળખવા માટે આબોહવા મોડેલો સાથે તે ડેટાને જોડ્યો.

આ અભ્યાસ નેચર જર્નલમાં પ્રકાશિત થયો છે. તે કહે છે કે ઘણા અભિપ્રાયો સૂચવે છે કે પર્યાવરણીય, વસ્તી વિષયક, સામાજિક, આહાર અને તકનીકી પરિબળો માનવ વિકાસ પાછળ ભૂમિકા ભજવે છે.

 

તાપમાનની ભૂમિકા

સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે છેલ્લા મિલિયન વર્ષોમાં હોમોસેપિયન્સમાં શરીરનું કદ નક્કી કરવામાં તાપમાન મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.

તેઓએ એ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો કે શું અવશેષો તેમના જીવંત હતા તે સમય દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારના તાપમાન, વરસાદ અને આબોહવાની પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

 

બે મુખ્ય લક્ષણો

આ અભ્યાસ પછી, સંશોધકો કહે છે કે શરીર અને મગજનું કદ એ જાતિના અનુકૂલન વ્યૂહરચનાની બે મુખ્ય જૈવિક લાક્ષણિકતાઓ છે.

તાજેતરના અભ્યાસોએ શરીર અને મગજના કદમાં ભિન્નતાના મૂલ્યાંકનમાં સુધારો અને વિસ્તરણ કર્યું છે. સંશોધકો કહે છે કે છેલ્લા 4 મિલિયન વર્ષોમાં, માનવ ઉત્ક્રાંતિ તેના સમૂહ અને રચનામાં વધારો દર્શાવે છે.

 

આબોહવાની ભૂમિકા

એવું જાણવા મળ્યું છે કે જેમ જેમ માનવ મગજનું કદ વધે છે, તેમ વર્તનમાં ફેરફાર, માત્રા અને વસ્તી વિષયક વિસ્તરણ થાય છે. પરંતુ છેલ્લા 20 લાખ વર્ષોમાં હોમોસેપીઅન્સનું સરેરાશ કદ 50 થી 70 કિલોગ્રામ સુધી વધ્યું છે.

આના પર આબોહવાની અસર જાણવા માટે, સંશોધકોએ તેમના અભ્યાસમાં લાંબા ગાળાના ગ્લેશિયર અને ઇન્ટરગ્લાશિયલ ક્લાઇમેટ ભિન્નતાનો સમાવેશ કર્યો, જેમાં સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષા અને ગ્રીનહાઉસ વાયુઓ જેવા પરિબળોનો સમાવેશ થાય છે.

 

આ વિશેષ અસરો

માનવ શરીરનું વજન ઠંડા વાતાવરણમાં વધુ જોવા મળ્યું હતું જ્યારે ગરમ વાતાવરણમાં ઓછું હોય છે. ધ્રુવીય રીંછના અન્ય પ્રાણીઓમાં પણ સમાન અવલોકનો જોવા મળ્યા હતા.

તેમના અવલોકનોના આધારે, સંશોધકો મગજના કદ અને આબોહવા વચ્ચે સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં સક્ષમ હતા. તેઓએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ લાંબા સમય સુધી વરસાદમાં ફેરફાર સાથે જોડાણ શોધવામાં સક્ષમ હતા, જેમાં તેઓએ જોયું કે વરસાદના લાંબા ગાળામાં વધતા સ્તર સાથે મગજનું કદ નાનું બને છે.

 

આ ડાયનાસોર કીડીઓને ખાવા માટે તેમનું કદ ઓછું કરતા હતા – ચીની સંશોધન

વિશ્લેષણમાં એ પણ જાણવા મળ્યું કે તાપમાનનો મગજના કદ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. જે દર્શાવે છે કે છેલ્લા 10 લાખ વર્ષોમાં શરીરના કદ કરતાં હોમોસેપિયન્સના મગજ પર પર્યાવરણીય પરિબળોની ઓછી અસર પડી છે. ખુલ્લા વાતાવરણમાં શિકારની વ્યૂહરચનાના વર્તનમાં પણ ફેરફાર જોવા મળ્યો છે.

---

સમાચાર, ઓફબીટ કન્ટેન્ટ, હેલ્થ, ફિટનેસ, જીવનશૈલી, વૈદિક સંસ્કૃતિ, નોકરી, ભણતર, બિઝનેસ તથા અનેકવિધ કન્ટેન્ટ માટે પ્લેસ્ટોર ઉપરથી ડાઉનલોડ કરો Elnews 👇

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.elnews